11 Haziran 2021 Cuma

Türk Saz Şairi Köroğlu



Hikaye anlatma ve dinleme geleneği, örfi unsurlardan biri olarak Türk kültür tarihinin ilk dönemlerinde karşımıza çıkar. Hikaye ediciler-ozan ve kopuzcular- birbirinden farklı kolları(bölüm-bab) anlatarak gözerimi açarlar.

Halk Ozanı Köroğlu,Türk Saz Şairleri'nin Pir'i kabul edilir.  İslamiyet öncesi Türk Edebiyat geleneğinin aktarım metodlarını içeren öğreti sistemidir yani geleneğin asırlar devamındaki duyuş, düşünüş, kavrayış  birikimi ile ulaştığı idrak seviyesi ile alakalıdır. Her kolun mensubu ozanlar vardır. Köroğlu'nun hangi kolundan olduğu türkülere istinat edilmiştir. 

1.İlk kol(Köroğlu’nun zuhuru: Babasının macerası, atların terbiyesi, Aras
veya başka bir nehirden gelen üç köpüğü
içmesi, Çamlıbel’e gelmesi)
2.Kasab-ı cömerd veya Ayvaz kolu
3.Kösenin kolu
4.Koca Bey kolu
5.Mamaç Bezirgan veya Tekelti kolu
6. Demircioğlu ve Telli Nigar/Erzurum kolu
7. Kiziroğlu Mustafa Bey kolu
8. Bağdat/Turna Teli kolu
9.Hasan Paşa/Silistre kolu
10. Bolu Beyi kolu
11. Halep kolu
12. Dağıstan kolu
13.Gürcistan kolu
14. Deli Kara kolu
15. Hasan Bey/Dağıstan kolu
16.Kaytaz kolu
17.Kiziroğlu Mustafa Bey/Kırım kolu
18.Kenan Kolu
19.Kayseri Kolu
20.Köroğlu’nun oğlu Haydar Bey kolu
21.Son kol ( Kırat’ın kaybolması ve arkasından Köroğlu’nun da Kırklara
karışması, keleşlerinden Yusuf’un onu aramaya gitmesi ve kırklar meclisinde görmesi). 

"Pertev Naili BORATAV Kahramanlık Hikayeleri açısından Köroğlu kollarının tahminen 700 civarı olduğunu belirtir. "
"Türk Halk Anlatmaları Kültür Dairesi" genişliğince, biçim ve içerik yönünden bir takım farklılıklar taşıyan çok seferli hikayelerdir.

Köroğlu anlatılarının bilimsel çalışmaları ile  Anadolu, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, İran, Doğu Türkistan, Özbekistan, Gagavuz Yeri, Kerkük, Tacikistan, Tataristan, Bulgaristan gibi Türk halklarının demografik varlık gösterdikleri coğrafyalar ile Ermenistan, Tacikistan ve Arabistan gibi uluslararası halk edebiyatı geleneklerinde yer aldığı bilgisine ulaşılmıştır.
                                                                                                  
TRT repertuarında   Köroğlu Türküleri

UCA DAĞLARIN BAŞINDA (KÖROĞLU SOLAĞI)
Yöresi:ERZURUM
Kaynak kişi:Abdurrahman Yörüktümen
Derleyen:Nida Tüfekçi/Mustafa Hoşsu

YİĞİTLER SİLKİNİP ATA BİNİNCE
Yöresi:SİVAS/Şarkışla
Kaynak kişi:Âşık Veysel Şatıroğlu
Derleyen:Muzaffer Sarısözen

MERT DAYANIR NAMERT KAÇAR
Yöresi:KARS
Kaynak kişi:Âşık Dursun Cevlani
Derleyen:Muzaffer Sarısözen

BENDEN SELAM OLSUN BOLU BEYİNE
Yöresi: KASTAMONU
Kaynak kişi:İhsan Ozanoğlu
Derleyen:Muzaffer Sarısözen

BİR HIŞMINANAN GELDİ GEÇTİ (KİZİROĞLU)
Yöresi:KARS
Kaynak kişi:Âşık Dursun Cevlani
Derleyen:Muzaffer Sarısözen

BİR HIŞMINAN GELDİ GEÇTİ (KİZİROĞLU-2)
Yöresi:KARS
Kaynak kişi: Murat Çobanoğlu 
Derleyen:TRT Müzik Dai. Başk.THM Md.

ÇAMLIBEL'E SÜREYDİM YOLUNU 
Yöresi:SİVAS/Şarkışla
Kaynak kişi: Âşık Ali İzzet Özkan 
Derleyen:Muzaffer Sarısözen

TAN YERİ ATANDA ŞAFAK SÖKENDE 
Yöresi:KARS 
Kaynak kişi:Âşık Dursun Cevlani
Derleyen: Muzaffer Sarısözen

HAYKIRDI ÇIKTI MEŞEDEN 
Yöresi:ARTVİN/Şavşat 
Kaynak kişi:Cevri Altıntaş 
Derleyen:Nida Tüfekçi

ÇAMLIBEL'DEN DE BAKTI KÖROĞLU
 Yöresi:AFYON/Dinar 
Kaynak kişi:Yusuf Durulmaz 
Derleyen:Ankara Devlet Konservatuarı 

HAY EDÜBEN MEYDAN HARMAN BAŞINDA DURAN 
Yöresi:AMASYA/Merzifon 
Kaynak kişi:Âşık Musa Aslan 
Derleyen:Ankara Devlet Konservatuarı

ALA BOZ DUMANLI KARLI DERELER
Yöresi: ERZURUM 
Kaynak kişi:Müslim Abay 
Derleyen:Yücel Paşmakçı

BOZ AT SENİ SER TÖVLEDE BAĞLARAM (Kaçak Nebi)
Yöresi:AZERBAYCAN/Tebriz 
Kaynak kişi:Kazım Eşkiriz
Derleyen:Mehmet Özbek

BEN BİR KÖROĞLU'YUM DAĞDA GEZERİM 
Yöresi:BURDUR/Yeşilova 
Kaynak kişi:Ali Urhan
Derleyen:Salih Urhan

HAN NİGAR'IM BENDEN YÜZÜN ÇEVİRME 
Yöresi:KARS/Sarıkamış 
Kaynak kişi:Âşık Fikret Ünlü
Derleyen:TRT Müzik Dai.Başk.THM Md.

CANIM KIR AT GÖZÜM KIR AT (Şıh Hasan Ağırlaması)
Yöresi:ELAZIĞ/Baskil
Kaynak kişi:Mustafa Tosun
Derleyen: Gani Pekşen 

AYVAZ GELİR OTAĞINDAN 
Yöresi:KARS 
Kaynak kişi:Rüstem Alyansoğlu
Derleyen:Banttan Yazıldı

İSABALİ DİNLE BENİM SÖZÜMÜ
Yöresi: KARS 
Kaynak kişi:Şeref Taşlıova 
Derleyen:TRT Müzik Dai. Başk.THM Mdr          

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

İrfan Karabulut Sus/adım Harput

İrfan Karabulut kimdir?           1966 yılında Dersim/Mazgirt'in Sülüntaş köyünde doğdu. İlköğrenimi babasının müstahdem olarak çalıştığ...

İletişim Formu

Ad

E-posta *

Mesaj *